De Friese F4 en de Corona-crisis

Op de openingsfoto staat wethouder Hans Broekhuizen (Heerenveen).

Maarten Offinga (Súdwest Fryslân)

De Corona-crisis is de meest ernstige crisis sinds de Tweede Wereldoorlog, aldus premier Rutte. Hoe ervaren jullie deze tijd vanuit jullie professie?

FD: De verbondenheid tussen gemeente en ondernemers valt op. Problemen en oplossingen worden razendsnel gedeeld, via telefoon, of via App-groepjes. Dat is echt heel mooi.

MO: Zo ervaar ik het ook. Iedereen die ik spreek is super positief ingesteld. Men weet elkaar snel te vinden.

FD: Heb je het over de ernst van het probleem dan valt me vooral de enorme diversiteit op. Er zijn bedrijven die het in deze crisistijden juist goed doen, maar er zijn ook bedrijven die nu klappen krijgen. Er zijn ook bedrijven die nu nog wel goed draaien, zoals adviesbureaus, maar die binnen enkele weken een dreun kunnen krijgen wanneer eventueel opdrachtgevers voorzichtiger worden. Ook de maakindustrie en de bouw kunnen nog extra klappen krijgen doordat de aanvoer van grondstoffen of onderdelen uit andere landen stokt. En tja, horeca en toerisme hebben het uiteraard helemáál moeilijk.

HB: Ook ik verwacht dat er ondernemers zijn die deze crisis niet doorkomen of ingrijpende maatregelen moeten nemen om de crisis door te komen. Dit met als gevolg dat bedrijven failliet gaan en het aantal werklozen toe gaat nemen.

RB: ik sluit me hierbij aan. De impact zal groot zijn. En hoe langer de Corona maatregelen van kracht zijn des te groter de gevolgen. Ook de recreatieve sector zal dan nog grotere klappen gaan krijgen en uiteindelijk zal het impact hebben op alle takken van sport in onze economie.

Robert Bakker (Smallingerland)

Daarop inhakend: welke impact zal de crisis naar verwachting voor jullie gemeente hebben?

FD: Een cijfermatige voorspelling doen is onmogelijk. Velen zullen het hoofd met veel creativiteit wel boven water kunnen houden, maar het eerlijke verhaal is: dat zal niet voor iedereen gelden. Er zijn ook zeker wel gerenommeerde en tot voor kort goed lopende bedrijven die door deze recessie ten onder zullen gaan, bijvoorbeeld door gebrek aan reserves.

MO: Helemaal mee eens. En inderdaad: niemand is gebaat bij donkere voorspellingen. De ondernemers willen weten wat wij doen om te hélpen. In onze gemeente zeggen we: wanneer je het diep voelt, moet je ook diep willen gaan bij het bieden van oplossingen. Daarom rollen we gemeente breed een sociaaleconomisch programma uit waarbij we er alles aan gaan doen om schade te beperken en te herstellen. Actieve communicatie is ook belangrijk. Wij zijn direct na de uitbraak van de crisis begonnen met videoboodschappen. Ook zit er een accountteam aan de telefoon voor het beantwoorden van ondernemersvragen

HB: Zoals gezegd zullen er bedrijven ten onder gaan. Maar ook ik zie de creativiteit die nu ontstaat. Restaurants starten met een bezorgdienst, vakantiewoningen worden verhuurd als thuiswerk locatie en zeilscholen bieden online zeillessen aan. Ik heb de hoop dat deze innovatieve ideeën en nieuwe samenwerkingen ook na de crisis blijven bestaan.

RB: Duidelijk is dat de gevolgen voor de horeca en retail nu al zeer ernstig zijn, waarbij ik me zorgen maak over de situatie in ons centrum. Faillissementen en daardoor sterk stijgende leegstand is voor ons centrum een rampscenario. Dit is waarom we nu als gemeente samen met de ondernemers en vastgoedeigenaren met elkaar moeten optrekken. En uiteraard moeten we voor de ‘na-Corona-fase’ de juiste opstartplannen zien te maken.

Friso Douwstra (Leeuwarden)

Eind vorig jaar kondigden de F4 gemeenten ambitieuze plannen aan voor vergaande samenwerking. Komt dit door de Corona-crisis in de vertraging, of juist in de versnelling?

FD: opmerkelijke genoeg is het beide. Het proces van gezamenlijke planvorming is wel tijdelijk in de vertraging gekomen; iedereen zit in zo’n crisis ook op zijn eigen schip. Tegelijkertijd voel je ook bij iedereen het besef dat we allemaal als zelfstandige gemeente relatief klein zijn en dat meer samenwerking goed is. Een voorbeeld van een versnelde samenwerking is heel praktisch het Bureau Zelfstandigen. Bij veel ondernemers misschien nu al bekend omdat het onder andere de TOZO regelt (Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers, ingesteld om gedupeerde ondernemers door de moeilijkste maanden heen te helpen, red.). Het is een landelijke regeling, die door gemeenten zelf moet worden uitgevoerd. In Friesland kunnen we dat samen oppakken door dat te doen via de structuur die we daarvoor al in de benen hadden geholpen.

MO: Deze crisis maakt alleen maar méér duidelijk hoe verschrikkelijk hard wij elkaar nodig hebben. Het oude postzegeltjes denken is verleden tijd. We zijn binnen de F4, maar ook wel daarbuiten nu dagelijks zaken aan het afstemmen.

HB: Ik ben het helemaal eens met de voorgaande sprekers. De regionale samenwerking zal intensiever moeten worden om in de nabije toekomst de Friese economie weer op de rit te krijgen. De F4 zal samen met ondernemers in sectoren zoals retail, toerisme, horeca en zzp’ers moeten kijken hoe (naast rijksmaatregelen) er aanvullende hulp en ondersteuning kan worden geboden. Met name ook om de Friese economie te transformeren en in te spelen op demografische en sociale ontwikkelingen. Dit kan door te geloven in de kracht van onze regio en laten zien dat Friesland een regio is waar ook op economisch gebied voldoende perspectief is.

RB: De samenwerking binnen de F4 zal wat mij betreft nog nadrukkelijker worden ingezet op de gezamenlijke thema’s. Denk aan clusters zoals high tech, water, dairy en circulaire economie. Dat zijn onderwerpen waarin de Friese economie excelleert. Maar het lokale accent zal bij elke gemeente op korte termijn nadrukkelijk op de lokale ondernemers zal liggen, omdat die nu zo zwaar getroffen zijn. Maar ook binnen deze ‘lokale aanpak’ zal er zeker afstemming zijn binnen F4 en ook zeker met andere gemeenten, zoals in de ZO-regio.

Tot slot: welke boodschap zouden jullie de ondernemers in deze moeilijke periode mee willen geven?

FD: ‘Samen er doorheen!’ En wat mij betreft is dat veel meer dan een slogan. We moeten dit écht met z’n allen oplossen. Ik bel iedere dag minimaal tien ondernemers persoonlijk op om te weten hoe het ervoor staat en waar knelpunten liggen. En ik zeg ook tegen ze: is er een echt branden kwestie, dan kun je me ‘s nachts uit bed bellen. Het gaat erom dat we als samenleving gezamenlijk de urgentie voelen.

MO: Ook ik bel dagelijks vele ondernemers en merk dat dit enorm gewaardeerd wordt. Luisteren naar wat er speelt, bedenken aan welke knoppen je zou kunnen draaien als bestuurder. Mijn boodschap is ook: schroom niet om zélf contact te zoeken. Zo belde Poeisz supermarkten mij, namens meerdere supermarkten in Friesland, met de wens op uniformere openingstijden in het weekend. Dat hebben we vervolgens binnen 24 uur weten te regelen, provincie breed. En als extra communicatiemoment starten wij binnenkort een digitaal spreekuur, waarmee ondernemers rechtstreeks contact met me kunnen krijgen. Niet bedoeld als een leuk communicatiedingetje, maar als een middel waarmee we de lijnen in deze periode nog weer korter kunnen krijgen. Vraag een aanbod kunnen zo ook dichterbij elkaar worden gebracht. Een koerier die thuis op de bank zit, kan ingezet worden als bezorgservice voor een supermarkt. Alleen zo lossen we het op: schouder aan schouder!

HB: Mijn oproep is: Laat je niet verlammen door alle onzekerheid van nu. Doe waar jullie goed in zijn: wees creatief, pak kansen en wees ondernemend. Zo komen jullie bedrijven sterker uit deze crisis.

RB: In deze tijden van crisis is er meer saamhorigheid dan je zou denken! Wees creatief, werk samen met je collega-concurrent ondernemers, voor nu en ook voor later. Van je gemeente mag je verwachten dat er niet alleen actief mee wordt gedacht en gewerkt om initiatieven mogelijk te maken, maar ook dat we als bindmiddel kunnen worden ingezet om andere partijen te laten aanhaken.