Zorg- en kennisorganisatie ZuidOostZorg gaat op alle locaties waar zij zorg biedt aan mensen met dementie werken met sensortechnologie. De Unite SmartSense oplossing van leverancier Ascom is inmiddels op vier locaties geïnstalleerd, binnenkort volgt de vijfde. De sensortechnologie draagt bij aan een veilige woonomgeving en vergroot de privacy voor bewoners. Daarnaast zorgt het voor meer inzicht en overzicht bij de zorgmedewerkers. “Ik gun iedere afdeling waar met mensen met dementie wordt gewerkt zo’n systeem!”
Bij Unite SmartSense worden in de kamers van bewoners draadloze sensoren geplaatst. Deze geven, in combinatie met slimme software, de status van de bewoner weer op een dashboard op de telefoon van de zorgmedewerkers. Per bewoner wordt daarbij op basis van de kennis over de bewoner en een inschatting van risico’s een persoonlijk profiel ingesteld, dat aansluit bij de zorgbehoefte. Tjitske Kooi, HBO VGG’er bij Lijtehiem in Ureterp: “Met SmartSense kunnen we op ieder moment van de dag op het dashboard zien wat de status van de bewoner is. Ligt deze in bed? Loopt deze in de kamer rond? Is hij of zij in de badkamer of juist de kamer uit? Wanneer in de monitoring door het systeem een afwijkende situatie wordt vastgesteld, krijgen wij een melding omdat er dan mogelijk een onveilige situatie is ontstaan.” Belangrijk daarbij is dat het systeem zelf niet bepaalt wanneer de meldingen worden gedaan, maar dat de zorg dat op basis van het persoonlijk profiel instelt.
Alleen melding bij afwijking van patroon
Meldingen worden alleen gedaan wanneer een cliënt afwijkt van diens eigen patroon. Is iemand gewend om in de nacht naar het toilet te gaan en na 20 min weer in bed? Dan zorgt dit niet voor een melding. Duur het veel langer dan gebruikelijk? Dan wel. Tjitske: “Op die manier krijgen we in de zorg alleen meldingen die er echt toe doen, waardoor er meer rust op de afdelingen komt. “Daardoor kunnen we weer meer tijd besteden aan cliënten die de aandacht van de zorg echt nodig hebben. Het is een soort positief domino-effect.”
Tjitske is vol lof over het werken met de sensortechnologie. “In vergelijking met de klassieke verpleegoproepsystemen is dit zoveel beter en het maakt het werken ook veel leuker. Vroeger liepen we standaard nachtrondes. Nu hebben we veel meer overzicht zonder zelf steeds fysiek aanwezig te zijn. Vroeger kwamen we bij soms bij 9 van de 10 oproepen onnodig langs. Daar werden bewoners onrustig van en het gaf ons veel druk. Nu komen we heel vaak ook níet langs, omdat we door het systeem weten dat het niet hoeft”.
Zorg met de handen op de rug
Als voorbeeld noemt Tjitske een bewoonster die altijd heel vroeg op was en bijna niet sliep. “Ze was de vrouw van een bakker, altijd vroeg op geweest. Wij brachten haar dan vaak weer naar bed. En daarna kwam ze er dan weer uit. Dat was onrustig. Voor haar, maar ook voor de andere bewoners. Met de inzichten uit het nieuwe systeem laten we haar nu juist haar gang gaan als ze wakker is. Ze is dan gewoon op tussen 12 en 2 en gaat daarna uit zichzelf weer slapen.” Het is een mooi voorbeeld van een andere manier van zorg bieden, met de handen op de rug”, zegt Tjitske. “Soms is de beste zorg juist niets doen.”
Weten wat je wél en juist niet moet doen
Volgens Tjitske wordt tachtig tot negentig procent van wat ‘probleemgedrag’ wordt genoemd niet veroorzaakt door dementie, maar juist doordat de zorg het gedrag niet begrijpt. “Daardoor spelen we er vaak ook niet adequaat op in. Door de sensoren en de software hebben we nu veel meer inzicht in dat gedrag en vooral ook in het resultaat van ons eigen handelen. Daardoor weten we beter wat we wél, maar vaak ook wat we juist níet moeten doen.” Tjitske noemt het voorbeeld van bewoners die een ochtendhumeur leken te hebben. Daarbij bleek dat dat juist werd veroorzaakt doordat de zorg vaak al vroeg aan de deur stond om te controleren of ze nog in bed lagen. Daar werden de bewoners wakker van. “Nu kijken we ’s ochtends via het systeem wanneer zij zelf in beweging komen en of er ondersteuning nodig is. Dat geeft meer privacy en rust voor de bewoners en het ochtendhumeur is weg!” Het is een mooi voorbeeld van aansluiten bij het ritme van cliënten, in plaats van het zorgproces leidend te maken, waardoor er meer spreiding en rust op de afdeling ontstaat.
In co-creatie met de leverancier
De sensortechnologie die ZuidOostZorg gebruikt, is samen met leverancier van ICT-oplossingen Ascom ontwikkeld. “Vanaf de start van onze samenwerking hebben we samen gekeken naar hoe het systeem in de praktijk werkt. Vanaf dat punt zijn we verder gaan ontwikkelen. We liepen daarbij steeds tegen nieuwe vragen aan en iedere keer gingen we terug naar wat de zorg nodig heeft”, zegt Roelfien Erasmus, programmamanager Technologie bij ZuidOostZorg. “Dat is ook meteen de kracht van dit systeem: het is ontwikkeld mét en door de zorg, waardoor het écht het werkproces ondersteunt en de kwaliteit van zorg verbetert. Zorg en ICT zijn hier echt samengekomen.”
Volgens Erasmus is dat terug te zien in hoe de systemen op de verschillende locaties van ZuidOostZorg worden geïmplementeerd. “Zorgtechnologie kan veel, maar loopt vaak stuk op de implementatie. Hoe werk je er mee? Wat doet het precies? Waarom werken we er eigenlijk mee? Werken met SmartSense betekent namelijk wel echt ook werken op een andere manier, veel meer datagedreven. Daar heb je scholing voor nodig en daar investeren we in. Door dat bij de implementatie uitgebreid te doen én een systeem te hebben dat echt aansluit bij de zorg, gaat de implementatie van Unite SmartSense nu juist vrij gemakkelijk. En waar medewerkers in het begin soms nog wat sceptisch reageren, ervaren ze vaak al na een week wat de grote meerwaarde van dit systeem is. Dat geeft ook weer positieve impulsen naar andere zorgprocessen toe. Het is echt boven verwachting.”
Ontwikkelen en samenwerken
De ontwikkeling van Unite SmartSense is een mooi voorbeeld van hoe ZuidOostZorg met Ascom samenwerkt. Onlangs tekenden de beide organisaties een strategische samenwerkingsovereenkomst voor vijf jaar. Na een ontwikkelfase in Voltawerk in Gorredijk werden de sensoren ook geïnstalleerd in Lijtehiem in Ureterp en onlangs ook in Stellinghaven Appelscha en Neibertilla in Drachten. In 2023 zal het systeem in ieder geval ook worden geïnstalleerd in Stellinghaven Oosterwolde en De Wiken in Drachten, waarna ook de overige PG-locaties zullen volgen. Vanwege het grote enthousiasme wordt daarnaast, samen met zorgprofessionals, onderzocht in hoeverre het systeem ook voor andere doelgroepen meerwaarde kan hebben.
