De laatste editie van 2023; tijd voor reflectie. Wat mijzelf betreft: een dreigende (of echte?) burn out halverwege dit jaar was schrikken, maar leverde mij toch ook weer een periode op vol reflectie op en enkele nieuwe inzichten. Ik leerde dat je op kunt branden van leuke dingen. Je krijgt energie van een project; misschien krijg je zelfs complimenten, of applaus. Dan vergeet je wellicht dat je tegelijkertijd óók energie verbruikt. Misschien ben je onbewust je reservetankje aan het leegrijden.
Volgens geleerden komt meer dan 95% van ons gedrag voort uit onbewuste programma’s. We kunnen onszelf dus nauwelijks helpen, tenzij we heel hard werken om dat onderbewuste te sturen. Daar ben ik overigens ook actief mee bezig. Heel simpel; om bijvoorbeeld te leren om rustiger adem te halen (zie eerdere column). Een goede haven om tot rust te komen vond ik dit jaar in een oude passie: tekenen en schilderen. Tekenen is bijna een therapie.
Dat besef deed me denken aan bijna veertig jaar geleden, toen ik kunstgeschiedenis studeerde. Ik heb toen een studie gemaakt van het boek Bildnerei der Geisteskranken. Ein Beitrag zur Psychologie und Psychopathologie der Gestaltung van arts en kunsthistoricus Hans Prinzhorn (1886 1933). Een super interessant boek, vol tekeningen en schilderijen die zijn patiënten hadden gemaakt. Tekeningen die vaak rechtstreeks uit het onderbewuste kwamen. Wat me toen zo frappeerde is de overeenkomsten die ik zag met de agenda’s die ik toen zélf al vol kliederde. Bergen, zeegezichten, herinneringen aan wandelingen en fietstochten en rare, verwrongen gezichten. Was ik geisteskrank?
Ik denk het niet. Eerder een ongeduldige geest, die rust vond ik een stukje wit papier en een pen.
Die honderden tekeningetjes en krabbels zijn me dierbaar omdat gemaakt zijn in vrijheid. Vanuit het onderbewuste. Zónder de ballast dat het ooit iets zou moeten wórden. En wat doe ik nu?
Ik ontheilig ze, door ze te posten op social media. Het is bijna heiligschennis, want daarmee geef ik ineens tóch weer betekenis aan die ooit onschuldige werken. Het zal wel ijdelheid van mijn kant zijn. Of geldingsdrang. Maar ja; dat is het Instagram-effect.
Mocht u zich nu, of op Tweede Kerstdag vervelen, kunt u hier alvast een kijkje nemen in mijn onderbewuste:
https://www.instagram.com/bakkermenno/
Menno Bakker, hoofdredacteur
