Het zal de lezer niet zijn ontgaan: we duiken in deze editie in de Friese bouwsector. ‘Bouwsector herpakt zich in 2022’, zo voorspelden een klein jaar geleden diverse rapporten. Maar is dat zo? Of gooien stikstof, PFAS en de Oekraïne-oorlog roet in het eten? Wij willen weten: hoe gaat het eind 2022 met de Friese bouwbedrijven? Waar liggen de kansen voor sector? En wélke bedreigingen ziet men in de markt? Even buurten bij Fokkens Grondgoed, Raethuis Accountants en Servicepunt Techniek Noord.
Om met de deur in huis te vallen: wie zijn jullie?
Reind Fokkens (Fokkens Grondgoed b.v.): We zijn actief in drie disciplines, namelijk: gebiedsontwikkeling, vastgoedsturing en rentmeesterij. Mijn opdrachtgevers zijn stichtingen, woningcorporaties, gemeenten, ontwikkelaars, aannemers en particuliere beleggers. De kernactiviteiten zijn: vastgoedrekenen, ruimtelijke ordening, procesmanagement en vastgoedbeheer.
Rients de Jong (Raethuis Accountants): We zijn een accountantskantoor, maar we vinden het boeiend om onze dienstverlening breder te trekken. We willen samen optrekken met onze klanten en met ze meedenken, ook als het gaat om onderwerpen als groei, continuïteit; dat soort zaken.
Baukje Rekker (Het Servicepunt Techniek Noord): Het Servicepunt Techniek Noord is een samenwerkingsverband en netwerkorganisatie die zich richt op het duurzaam ondersteunen van bedrijven en werknemers in de bouw, infra en techniek. Wij richten ons hierbij op zowel werkgevers als werkzoekenden. Onze dienstverlening richt zich op ondersteuning bij de werving & selectie, het vervullen van vacatures, mobiliteits- en opleidingsvragen, adviseren over personeelsvraagstukken en het inzetten van scholingsregelingen en maatwerktrajecten.
Wat vind jij het meest unieke pluspunt van jouw bedrijf?
Reind Fokkens: Gebiedsontwikkeling, vastgoedsturing en vastgoedbeheer vragen om een integrale benadering waarbij procesmanagement, ruimtelijke ordening, grond-/vastgoedexploitatie en beheer samen komen. Met mijn bedrijf kan ik dit brede palet aan diensten integraal aanbieden.
Rients de Jong: Dat iedereen bij ons zijn werk met plezier doet. Werkplezier is een cruciale factor voor succesvol bedrijf. Een werknemer presteert het beste als hij of zij op zijn plek zit. Dat creëert aantrekkingskracht voor nieuwe medewerkers. Onze relaties worden ook het beste bediend door een tevreden medewerker.
Baukje Rekker: Ons unieke pluspunt is dat wij een samenwerkingsverband zijn die bestaat uit werkgeversorganisaties in de bouw, infra en techniek (branches), O&O fondsen, vakbonden, UWV en overheden. Kortom alle partijen die betrokken zijn bij de tekorten op de arbeidsmarkt binnen de bouw, infra en techniek zitten bij elkaar waardoor de lijnen kort zijn en we snel kunnen schakelen. Het in kunnen zetten van een regeling als Kansen Verzilveren met scholingssubsidies voor zowel werkgever als werknemer als uitzendkrachten.
Stel je stapt in een helikopter en u bekijkt de bouwsector van bovenaf. Wat vind jij voor de bouwsector en voor jouw bedrijf in het bijzonder de grootste kans?
Reind Fokkens: Dat de bouwsector voor grote uitdagingen staat is alom bekend. De sterk toegenomen prijzen van de afgelopen jaren, daarbovenop de enorme inflatie en het stikstof-depositie vraagstuk maken dat opdrachtgevers hun realisatie beslissingen uitstellen of afzeggen. Hierdoor zal de bouwproductie de komende jaren sterk afnemen. Daartegenover staat een sterke vraag naar woningen, goede infrastructuur, klimaat adoptieve omgeving, ruimte voor agrarisch ondernemen en last but not least een dringende vraag naar natuurherstel. Al deze ontwikkelingen lijken op het eerste oog tegenstrijdig en een onoplosbare knoop van belangen. Toch zie ik juist nu kansen om die belangen bij elkaar te brengen door op integrale wijze gebieden te (her)ontwikkelen. We bereiken daarmee een betere leefbare samenleving, evenwicht tussen agrarisch en natuur, een economisch perspectief en ook bouwklare locaties voor de toekomstige bouwproductie. Juist in tijden van recessie moet je een stap vooruitzetten en het werk voor de toekomst voorbereiden. De plannen moeten bij wijze van spreken ‘vergunning klaar’ op de plank liggen. Dat geeft een perspectief voor bedrijven, overheden en ook belanghebbende particulieren. Voor Fokkens Grondgoed bv ligt hier een grote kans om met deze opgave aan de slag te gaan.
Rients de Jong: Ik denk dat er nu trend ontstaat naar energiezuinige woningen. Er wordt meer gekeken naar de totale woonlasten. Mensen zijn bereid meer voor een woning te betalen indien energielasten laag of neutraal zijn. Dit biedt kansen voor nieuwbouw en transformatie.
Baukje Rekker: De kansen liggen binnen de ontwikkelingen op het gebied van duurzaamheid, de energietransitie maar voor ook om grotere en kleinere partijen samen te brengen en krachten te bundelen. Qua personeel op een andere manier gaan kijken en mensen die vanuit een andere sector komen toch een kans bieden omdat ze wel over de juiste skills beschikken maar qua vakkennis nog het nodige moeten leren.
En welke bedreiging zie jij als het meest serieuze probleem dat opgelost zou moeten worden?
Reind Fokkens: Gebrek aan vertrouwen. Het is op dit moment moeilijk om het grootste probleem te benoemen waar we als eerste aan moeten gaan werken. Dus moeten we stapsgewijs zoeken naar een oplossing. ‘Een olifant eet je hapje voor hapje’. Elke opgave moet je oppakken met de overtuiging dat je goede dingen doet voor mens, natuur en economie. Om uit de recessie te komen zal er een balans moeten komen tussen die drie.
Rients de Jong: Wij merken uit de markt dat de Infra voorzieningen (nutsvoorzieningen) een bedreiging is/wordt en ook de lange doorlooptijd voor een bestemmingsplan wijziging bij herbestemming van locaties.
Baukje Rekker:Stijgende materiaalkosten, materialen die niet geleverd kunnen worden, kortom de doorwerking van de crisis waar we op dit moment in zitten en proberen te voorkomen dat we er opnieuw een bouwcrisis ontstaat zoals jaren geleden ook het geval was. Daarnaast de grote hoeveelheid aan vacatures en het tekort aan mensen om deze vacatures in te kunnen vullen.
Reflecterend: wat zou de bouwsector zélf nog beter kunnen doen?
Reind Fokkens: De bouwsector heeft een grote rol bij het vinden naar de oplossing. Menig bedrijf heeft de afgelopen jaren geïnvesteerd in innovatie duurzame bouwmethodieken, maar daar kan nog wel een schepje bovenop. De bouwsector moet zijn conservatieve veren afschudden en volop inzetten op biobased, circulair en ‘stikstof loos’ bouwen. Met een verdere industrialisering en elektrificering van de bouwplaats zal de bouwproductie op peil gehouden kunnen worden. Ook moet er veel meer aandacht komen voor het opleiden van vakmensen. Naast de nieuwbouw mag het beheer van het bestaand vastgoed, en daarbij in het bijzonder ons erfgoed, niet het oog verloren worden. Volgens mij een prachtige uitdaging voor de sector.
Rients de Jong: Het hergebruik (recycling) van (bouw)materialen is nog een punt ter verbetering, maar niet alleen voor de bouw maar voor geheel ondernemend Nederland.
Baukje Rekker: De bouwsector mag zichzelf nog meer op de kaart zetten ten aanzien van wat zij te bieden hebben. Laten zien dat het echt een aantrekkelijke sector is met veel mogelijkheden qua functies maar ook voor wat betreft CAO en arbeidsvoorwaarden. Mensen die vanuit een andere sector komen bijvoorbeeld de mogelijkheid bieden om een paar dagen mee te lopen.
Tot slot: waar haal jij in je je de meeste inspiratie uit?
Reind Fokkens: De mensen waarmee ik dagelijks werk inspireren mij vaak het meest. Het zijn vaak kleine dingen, een opmerking of een woest idee wat mij weer tot denken kan aanzetten. In mijn vak draait het om samenwerken en dan ontstaan er vaak mooie dingen!
Rients de Jong: Wij hebben dagelijks te maken met ondernemers met ambities en uitdagingen en dat is prachtig om hier een toegevoegde waarde in te zijn.
Baukje Rekker: Het element uit mijn vak dat mij iedere dag het meest inspireert is het feit, dat het gaat om de factoren mens – arbeid- ontwikkeling. Een brug te slaan tussen werkgevers en werknemers. Samen kijken wat we in kunnen zetten om instroom in de bouw en infra te realiseren. Met zij-instromers even mee mogen lopen op hun loopbaanpad en ze bij de juiste werkgever plaatsen. Dat zijn zaken die mij inspireren.
