Iedereen kijkt met andere ogen. Dat blijkt uit de vele reacties die de Vereniging Rembrandt ontving tijdens de verkiezing van de meest geliefde aanwinst sinds 1883. Het zijn stuk voor stuk persoonlijke verhalen die bewijzen dat er ontelbaar veel redenen zijn waarom mensen van een kunstwerk houden: door de schoonheid of de symboliek, omdat het vrolijk maakt, troost biedt, of omdat het dierbare herinneringen oproept. Zelfs als ze over hetzelfde kunstwerk gaan, dan zijn de ervaringen vaak compleet verschillend. Voor de ene kunstliefhebber gaat het schilderij Titus aan de lezenaar van Rembrandt (Museum Boijmans Van Beuningen) over de dromer in hemzelf, voor een andere gaat het over de liefde van een vader.
Toch is het niet Titus aan de lezenaar of een andere wereldberoemde aanwinst die het meest tot de verbeelding van de Nederlandse kunstliefhebbers blijkt te spreken. De verrassende winnaar van de verkiezing is het Sneeuwlandschap met sloot (1913) van Jan Mankes in Museum Belvédère, dat met een grote meerderheid won van de 49 andere genomineerde kunstwerken. Uit de toelichtingen bij de stemmen blijkt dat het schilderij wordt gekoesterd vanwege de bijzondere sfeer: ‘Mankes weet alledaagse taferelen met dromerigheid aan te raken, waardoor zelfs grauwe werkelijkheid sprookjesachtig wordt.’ liet Gitte uit Leeuwarden weten. Voor Marrij uit Haarlem heeft het serene karakter van het landschap de grootste aantrekkingskracht: ‘Mankes is een meester in het weergeven van stilte. In dit schilderij voel je de stilte als de sneeuw net gevallen is en alle geluid gedempt wordt. Stilte is een groot goed, maar waar is het nog stil? Laten we de stilte, ook met dit sneeuwlandschap, koesteren.’
Publiekslieveling
Han Steenbruggen, directeur-conservator Museum Belvédère: ‘Dat Jan Mankes tegenwoordig tot de meeste geliefde kunstenaars uit de Nederlandse kunstgeschiedenis behoort, wist ik, maar dat van al die topstukken die musea mede dankzij de Vereniging Rembrandt konden verwerven ‘ons’ schilderij van Mankes verkozen zou worden tot dé publiekslieveling had ik nooit kunnen voorspellen.’
Geert-Jan Janse, directeur Vereniging Rembrandt: ‘Ik was getroffen door de persoonlijke toelichting die veel van de stemmers gaven: een suppoost die trots bezoekers wijst op de nieuwe aankoop, jeugdherinneringen, een bron van troost of schoonheid. De toelichtingen laten zien dat al die aanwinsten een verschil maken. Ze illustreren heel mooi de missie van de Vereniging Rembrandt: de Nederlandse musea ondersteunen bij de aankoop van topkunst, zodat die met iedereen kan worden gedeeld.’
In de verkiezing heeft het Sneeuwlandschap met sloot een aantal geduchte concurrenten achter zich gelaten. Op de tweede plaats eindigde het Perspectiefstuk met een lezende jongeman in een renaissancepaleis van Samuel van Hoogstraten (Dordrechts Museum) gevolgd door Titus aan de lezenaar van Rembrandt (Museum Boijmans Van Beuningen), La perruche et la sirène van Henri Matisse (Stedelijk Museum Amsterdam) en als vijfde het Tegeltableau met pauw van Max Laeuger (Nederlands Tegelmuseum). De stemactie is verbonden aan de jaarlijkse verkiezing voor de afbeelding op de nieuwe Rembrandtkaart, waarmee leden van de Vereniging Rembrandt vrije toegang hebben tot de collecties van gesteunde musea. Vanwege het 140-jarig bestaan van de Vereniging, werd er dit jaar niet gestemd op de gesteunde aankopen uit het voorgaande jaar, maar op de mooiste en beste aanwinsten sinds 1883.
Bron: Meest geliefd sinds 1883: Jan Mankes, Sneeuwlandschap met sloot, 1913. Museum Belvédère. Aangekocht met steun van de Vereniging Rembrandt in 2011 (mede dankzij haar VriendenLoterij Aankoopfonds)
