Het lijkt nog maar zo kort geleden dat er van recessie geen sprake was. De groei aan vrije tijd was al decennia gaande en ‘genieten’ werd voor steeds meer mensen levensdoel nummer een. In een era van ‘het nieuwe hedonisme’ was de kritische consument op zoek naar kwaliteit, variatie en authenticiteit. De recessie sloeg echter overal in als een bom. Maar opmerkelijk is dat het in de vrijetijdseconomie van Fryslân nog geen keiharde gaten heeft geslagen.
De provincie legt de lat hoog als het gaat om toeristische ontwikkelingen. Ook gedeputeerde Jannewietske de Vries heeft het over groei: “Onze ambitie is een groei van 15% van het aantal overnachtingen in tien jaar. We verwachten dat de bestedingen de komende jaren ook verder zullen groeien. Van 2008 naar 2009 groeiden die bestedingen van 741 miljoen naar 897 miljoen en we verwachten in 2010 de 900 miljoen te overstijgen. Inmiddels zorgt toerisme voor 11% van de werkgelegenheid.”
Authenticiteit
Je zou het op het eerste gezicht niet zeggen, maar de vrije tijd neemt af. Gevolg is dat de vakanties korter worden. “Daarmee nemen de kwaliteitseisen toe en stijgt het aantal klachten”, constateert Paul van Gessel van Bureau Fryslân Marketing. “Het effect is dat een vakantie absoluut succesvol moet zijn, leuk en bijzonder.” Juist Fryslân kan dat bieden, meent De Vries en wijst daarbij op de factor authenticiteit: ”Je kunt hier iets beleven wat je thuis niet hebt. De Friese taal en cultuur leveren een belangrijke bijdrage aan die beleving.”
Marc van Gulick, General Manager van Bilderberg Landgoed Lauswolt is het daar mee eens. Friese tradities kunnen een interessante bijdrage leveren aan een sterker imago en dat hoeft beslist niet ouderwets te zijn, zo stelt hij: “Hier op Lauswolt bieden we diverse activiteiten aan. Zoals een kaatsclinic. Aanvankelijk merk je dan wel wat terughoudendheid bij de deelnemers. Maar eenmaal bezig, groeit het enthousiasme: mensen kunnen er helemaal in opgaan. Feit dat het in de categorie ‘typisch Fries’ valt, geeft het nog eens extra glans.”
Gemakkelijk is het niet. In 2009 was de recessie duidelijk te merken. “De privéboekingen liepen lekker door, maar de zakelijke markt is nog wat terughoudend.”
Fryslân ‘breder trekken dan alleen water’, dat is wat hem betreft van groot belang als het om de toeristische ontwikkeling gaat. “Fryslân is meer dan alleen water en watersport. Trek de mensen de wal op. We hebben hier bossen, coulissenlandschap, de elf steden, de Wadden en Friese cultuur. Dat mogen de Friezen wel met wat meer trots uitdragen, men is hierin toch wat te bescheiden.”
Gastheerschap
Voor veel toeristen is het VVV-kantoor nog steeds het eerste aanspreekpunt. De wereld van het VVV-kantoor, dat toch de rol van gastheer op zich neemt, is volop in beweging. René van der Weide, directeur VVV Leeuwarden: “We zagen op een gegeven moment steeds meer VVV’s omvallen en dat is een slechte zaak voor het gastheerschap.” Een VVV Dienstencentrum voor gezamenlijke inkoop en een uniform gezicht naar buiten toe, dat is het concept voor de toekomst. Van der Weide: “Daarnaast zullen verspreid over Fryslân diverse kantoren blijven bestaan. Die zullen wel hun eigen broek op moeten houden.”
Gezegd moet worden dat Leeuwarden het goede voorbeeld lijkt te geven, want recentelijk besloot de hoofdstedelijke VVV om de VVV in Grou, die op het punt stond te verdwijnen, opnieuw op weg te helpen. “Daar zit ook wel eigenbelang bij”, geeft Van der Weide toe. “Maar het is ook gebaseerd op een langetermijnvisie. Wij geloven in de toekomst van het toerisme in Fryslân. Ook geloven wij in een structuur waarbij de toerist op een professionele manier wordt ontvangen. Als je dan ook nog kijkt naar de natuurlijke toenadering die er al is tussen Leeuwarden en Grou, dan is het logisch dat je er alles aan doet om in zo’n geweldige watersportplaats een VVV overeind te houden. Daar hebben we als VVV Leeuwarden hard aan gewerkt. Dat dit nu lijkt te lukken is overigens tevens te danken aan steun van de gemeente Leeuwarden.”
Ook andere samenwerkingsvormen ontstaan. Zo ontstond in de Middelseegemeenten een aparte groepsvorming. Hier sloten recreatieondernemers zich aan in de Vereniging Uytland Recreatie Ondernemers. Voorzitter Gauke Kuiken: “De vereniging ontstond vijftien jaar geleden vanuit het Bildt, de andere Middelseegemeenten raakten hier steeds meer bij betrokken en momenteel bestrijkt Uytland alle vier Middelseegemeenten.” Uytland heeft een website en geeft een eigen magazine uit. De recreatieondernemers vonden bij de bestaande VVV’s weinig aansluiting. Kuiken ziet dat binnen de nieuwe VVV-structuur graag veranderen: “In een nieuwe structuur, waarin wij ons als een van de regio’s kunnen profileren, willen wij graag opgaan. Zo kunnen we met één gezicht naar buiten treden, dat is belangrijk voor de herkenbaarheid.”
E-bike
Kuiken runt – naast zijn baan – samen met zijn vrouw minicamping Slappeterp met theetuin en een theehuis. Hij is een van de vele kleinschalige ondernemers. “De meesten kunnen er niet helemaal van leven en doen het erbij. Bundeling van krachten, dat is waar het om gaat. Dat geldt voor de samenwerking binnen een VVV. En dat geldt ook voor ons als recreatieondernemers ín het veld’’. Zo leven hier ideeën om gezamenlijk arrangementen op te zetten. Zelf zie ik bijvoorbeeld mooie kansen weggelegd voor de e-bike. Veel mensen, onder wie een hoop ouderen, komen hier graag fietsen. Het is hier prachtig, maar men vergeet wel eens dat het heel hard kan waaien. Je haren staan in een keer recht overeind. Dan is de e-bike een uitkomst.”
Dit verhaal is tevens gepubliceerd in Connect Magazine, editie 3
