Met de nieuwe gemalen Harich Elahuizen en Groote Noordwolderpolder houden de bewoners van Elahuizen en omgeving ook in de toekomst droge voeten. Wetterskip Fryslân is gestart met de bouw van de visvriendelijke gemalen Harich Elahuizen en Groote Noordwolderpolder aan de rand van het dorp. De gemalen vervangen de twee bestaande gemalen die worden gesloopt. De totale investering van de gemalen en de renovatie van twee stuwen is ruim 5 miljoen euro. De nieuwe gemalen zijn naar verwachting medio 2023 klaar.
De twee bestaande gemalen, gemaal Harich Elahuizen (1967) en het 200 meter verderop gelegen gemaal Groote Noordwolderpolder (1970), moeten worden vervangen. De bemalingsinstallaties hebben het einde van de technische levensduur bereikt. Het waterschap bouwt twee nieuwe gemalen met één uitstroomput. De nieuwe gemalen komen ten zuiden van de bestaande gemalen bij de kruising Tsjerkewei-Wâldwei. Zo kunnen de oude gemalen tijdens de bouw het gebied blijven bemalen.
Gemalen Harich Elahuizen en Groote Noordwolderpolder
De nieuwe gemalen bemalen de twee polders Harich-Elahuizen en Groote Noordwolderpolder tussen de dorpen Oudega, Elahuizen en Harich. Samen hebben de polders een oppervlakte van ongeveer 2350 hectare. De gemalen bestaan uit een gebouw met daaronder een betonnen put. In beide putten zitten twee pompen. De beide gemalen kunnen samen per minuut 225 kubieke meter (225.000 liter) water verpompen. Dat is ongeveer 12 millimeter regen op een dag.
Het water wordt via de nieuwe uitstroomput geloosd op de Nijegaastervaart, die weer onderdeel is van de Friese boezem (stelsel van meren, kanalen en vaarten). Met de nieuwe gemalen kan Wetterskip Fryslân het water in beide polders beter op peil houden. In perioden van extreme neerslag moet er meer water worden afgevoerd.
Maxima-boom tijdelijk verplaatst
Op het terrein van gemaal Harich Elahuizen staat een speciale boom die koning Willem-Alexander en koningin Máxima daar tijdens hun bezoek aan Elahuizen in 2013 hebben geplant. Om de boom tijdens de werkzaamheden niet te beschadigen, heeft de boom tijdelijk een nieuw plekje gekregen. Na de bouw gaat de boom weer terug naar een plek die weer goed toegankelijk is voor bewoners en recreanten.
Vispasseerbaar
Beide gemalen krijgen visvriendelijke pompen en daarnaast wordt nog een aparte vispassage aangelegd voor de vismigratie. Zo kunnen vissen ongeschonden van de polders naar de Friese boezem zwemmen en terug.
Faunatoren en otterfaciliteiten
Het waterschap gaat bij het gemaal een bijna 5 meter hoge faunatoren van duurzaam hout en meerdere otterfaciliteiten bouwen. De faunatoren biedt een broed- en schuilplek aan allerlei kwetsbare soorten vogels, zoogdieren en insecten. Vooral vleermuizen, zwaluwen, mussen en allerlei soorten bijen profiteren van de faunatoren. Door klimaatverandering en verstedelijking komen deze soorten steeds vaker in de verdrukking, terwijl ze van levensbelang zijn voor onze leefomgeving.
De otter komt veelvuldig voor in dit gebied. Voor de otter legt het waterschap onder andere een faunapassage aan. Otters worden helaas maar al te vaak doodgereden. De faunapassage leidt otters (en andere diersoorten) veilig onder de Tsjerkewei door. Het terrein bij het gemaal zaait het waterschap kruidenrijk in om de biodiversiteit te vergroten.
Renovatie stuwen
De twee stuwen aan de Keamerlânswei worden gerenoveerd en geautomatiseerd. Het waterschap kan de stand van de kleppen van deze stuwen, waar het water overheen stroomt, straks op afstand regelen. Hiermee wordt het waterpeil, in zowel natte als droge perioden, beter beheerst en de wateroverlast voor met name de landbouw in het gebied beperkt.
Aannemer Schot B.V. startte begin november 2022 met de bouw van de nieuwe gemalen. De gemalen worden naar verwachting medio 2023 opgeleverd.
1.000 gemalen
De gemalen Harich Elahuizen en Groote Noordwolderpolder maken deel uit van een netwerk van bijna 1.000 gemalen, 5.400 stuwen en ongeveer 5.000 inlaten in het werkgebied van Wetterskip Fryslân. Die zorgen samen voor het gewenste waterpeil in sloten, kanalen en meren.
Meer informatie over project gemaal Elahuizen is te vinden op: www.wetterskipfryslan.nl/elahuizen.
