Hoe kunnen we in steden nieuwbouwwoningen bouwen, zonder dat we nieuwe grond hoeven aan te kopen of jarenlang moeten wachten op procedures? Dat is de vraag waar het sociaal verhuurbedrijf WoonFriesland zich samen met Smits Vastgoedzorg over heeft gebogen. Het antwoord is even voor de hand liggend als innovatief, namelijk door meerdere woonlagen toe te voegen aan de huidige appartementengebouwen van WoonFriesland. Optoppen als antwoord op de groeiende vraag naar woningen.
WoonFriesland ziet dat meer mensen in stedelijke gebieden gaan wonen. ‘Hier wordt de vraag naar woonruimte steeds nijpender’, beaamt Sigrid Hoekstra, directeur-bestuurder van WoonFriesland. ‘Tegelijkertijd is de beschikbare bouwgrond – waar ook nog eens direct op gebouwd kan worden – schaars. Vandaar dat we samen met Smits Vastgoedzorg hebben gekeken naar de innovatieve oplossing met het SUM-concept. SUM is de afkorting van Symbiotic Urban Movement. Met dit concept voegen we nieuwe biobased woonlagen toe aan onze appartementengebouwen en kijken we bovendien naar de mogelijkheden voor verduurzaming van de bestaande appartementen.’
Testen in Delft
Het SUM-concept werd bedacht door studenten van de TU Delft die op The Green Village in Delft nadenken over duurzame oplossingen voor de woningschaarste. The Green Village is bekend terrein voor WoonFriesland. ‘Op The Green Village vind je ons DreamHûs’, legt Hoekstra uit. ‘Dit zijn drie proefwoningen waarin we zelf experimenteren met innovatieve oplossingen om onze bestaande woningen te verduurzamen, want daar ligt de grootste uitdaging in Nederland. Het SUM-concept viel ons op. Vandaar dat we gelijk contact hebben gelegd met Smits Vastgoedzorg.’
Een extra laag toevoegen
Hoekstra: ‘Optoppen klinkt eenvoudig: je zet simpelweg nog een aantal woonlagen op een bestaand gebouw en creëert daarmee nieuwe woonruimte. Maar er komt uiteraard meer bij kijken. Samen met Smits Vastgoedzorg kijken we welke flats zich voor dit bouwconcept lenen. Daarbij letten we uiteraard op de veiligheid, maar kijken we ook naar de impact van hoogbouw op de directe omgeving. Niet iedere galerij- of portiekflat is één-op-één geschikt voor optopping, maar er is meer mogelijk dan je denkt.’
Een plus voor groen wonen
In de huidige tijd vraagt nieuwbouw om innovatief bouwen. Daarom kiest WoonFriesland voor een lichte biobased bouwconstructie en uiteraard worden de nieuwe woonlagen aardgasloos. ‘Daarbij laten we de balkons van deze nieuwe woonlagen overkragen, zowel aan de balkon- als aan de galerijzijde om de zon extra te weren in de ondergelegen appartementen’, legt Hoekstra uit. ‘Daarnaast willen we ook de daken en waar mogelijk de gevel vergroenen door bijvoorbeeld planten aan te brengen op het dak en de terrassen. Het grote voordeel van optoppen is dat we geen groene plekken in de stad hoeven op te offeren voor stenen. De inwoners van Leeuwarden leveren dus niet in op groen in hun omgeving. Sterker nog: we maken Leeuwarden zelfs nog iets groener dan de stad nu al is.’
Friese voorlopers
WoonFriesland is één van de eerste woningcorporaties die het innovatieve SUM-concept in de praktijk uitvoert. ‘Daarmee gaan we tegelijkertijd innoveren, verduurzamen en versnellen van de nieuwbouwopgave én de bestaande bouw’, stelt Hoekstra. ‘De combinatie met verduurzamen zijn we nog aan het uitwerken. Daarbij werken we twee varianten uit. In de eerste variant voegen we 1 woonlaag toe. In variant twee gaat het om optoppen via een portaalconstructie, waarbij we 4 of 5 woonlagen kunnen toevoegen. Bij de tweede variant plaatsen we een extra gevel voor de onderste appartementen, waardoor we de schil direct verduurzamen. In die variant kiezen we er ook voor om alle energiebesparende installaties in het gehele gebouw te plaatsen. Hiermee worden de bestaande woningen dan ook direct aardgasloos. Goed nieuws voor zowel de ‘zittende’ bewoners als de ‘nieuwe’ bewoners.’
Voormalig SUM-student Philip Verbiest, nu werkzaam bij Smits Vastgoedzorg, is enthousiast. ‘Ik vind het prachtig om te zien dat de markt de verdere ontwikkeling heeft opgepakt. En dat ik nu het optop-concept met een ervaren ontwikkelteam in de praktijk kan gaan realiseren. Bij Smits Vastgoedzorg werken we hiervoor samen met Nieuwe Architecten, ingenieursbureau IOB en Verweij Houttechniek.’
Van start in 2024
Naar verwachting start het optoppen in Leeuwarden in 2024. WoonFriesland is nog met de gemeente Leeuwarden in gesprek om hoeveel flats het gaat en welke appartementengebouwen in aanmerking komen voor dit bijzondere bouwconcept.
