Tijdens een inspiratiebijeenkomst van de Freonen fan Fossylfrij Fryslân bij onderwijsinstelling Firda in Leeuwarden stond energiebesparing bij grote gebouwen centraal. Jaap van Bruggen (Firda), Jaap Hoekstra (Kuub) en innovatiemanager Ronald Spoelstra deelden hun expertise en kwamen met bijzondere oplossingen. Onder meer de inzet van zwembadwater als accu passeerde de revue.
Van Bruggen, manager facilitair bij Firda, ging in op bestaande en nieuwe gebouwen van de onderwijsinstelling. “Ons circulaire onderwijspand in Drachten, dat Firda samen met ziekenhuis Nij Smellinghe gebruikt, geldt als mooi voorbeeld. Het is volledig uit hout vervaardigd en beschikt over een materialenpaspoort: van alle materialen is de herkomst bekend. Bovendien is het gebouw demontabel. Als het uit elkaar gehaald wordt, kunnen de onderdelen opnieuw worden ingezet.” Moderne technologieën zijn behulpzaam bij een optimaal verduurzamingsplan, vindt Van Bruggen. “Met behulp van computerprogramma’s kun je simulaties afspelen, waardoor je optimale situaties kunt laten berekenen en testen. Welke gedeelten van een pand dienen bijvoorbeeld open of juist dicht te zijn, in welke stand moeten lichtwerende lamellen staan? De computer bepaalt het optimum en presenteert een duurzame koers.” Een strategisch huisvestingsplan geldt als leidraad bij de duurzame pandambities van de school. “Ieder jaar updaten we hierin onze energieplannen en werken we toe naar onze ambitie om in 2030 honderd procent CO2-neutraal onderwijs te realiseren.”
Integraal plan
Jaap Hoekstra, eigenaar van onder meer vastgoedbeheerder Kuub, kocht tien jaar geleden het uit 1967 daterende De Fabriek Leeuwarden, dat inmiddels dienst doet als bedrijfsverzamelgebouw. “Destijds verbruikte het pand 160.000 m3 gas op jaarbasis. Daarom hebben we een integraal plan gemaakt om het gebouw te verduurzamen. Met enkel zonnepanelen en aanpassing van de verlichting – het laaghangende fruit – kom je er niet. Je moet een integraal plan ontwikkelen.” Hoekstra had voor de verbeteringen een flinke som geld nodig, liefst 1,3 miljoen euro. Hierom wendde hij zich tot het duurzame investeringsfonds FSFE, dat duurzaamheidsleningen van maximaal 15 jaar biedt. “Het FSFE gaat alleen met je in zee wanneer je een goed doortimmerd plan presenteert. In het geval van De Fabriek waren zij goed voor twee derde van de benodigde financiering, terwijl een crowdfundingsactie ook voor extra financiële slagkracht zorgde.” Eigenaar Hoekstra heeft het bedrijfsverzamelgebouw in het afgelopen decennium sterk verduurzaamd en van energielabel G naar A gebracht. “Hiervoor plaatsten we onder meer 580 zonnepanelen, dakisolatie met wit dakleer, HR ++ glas en ledverlichting. Ook werden de gevels aan de buitenzijde geïsoleerd, evenals de binnenzijde van de sheddaken en werd spouwmuurisolatie toegepast waar mogelijk.”
Swimfun Joure
Ronald Spoelstra, onder meer actief als innovatiemanager Installaties en Verduurzaming, vertelde over zijn betrokkenheid bij de verduurzaming van subtropisch zwembad Swimfun in Joure. De hoofddoelstelling betrof het beheersen van de energielasten, waarbij reductie van het gasverbruik een belangrijke nevenambitie vormde. “We plaatsten onder meer 480 pv-panelen op het dak van de sporthal en een warmtepomp achter het gebouw. Ook verrees een carportconstructie met 1500 pv-panelen, eveneens aangevuld met een warmtepomp. Bovendien kozen we voor plaatsing van 150 pv-panelen op de naastgelegen zonneweide.” Voor het zwembadwater had Spoelstra een bijzondere functie in gedachten. “Wat doe je wanneer de zon niet schijnt? Blijf je het water in de nacht verwarmen of gebruik je het als opslag van bestaande warmte? Wij kozen voor de laatste optie, waardoor je het zwembadwater als accu inzet.” Ook de financiële kant pakt positief uit, vertelt de duurzaamheidsexpert. “In vergelijking met de oude energiesituatie wordt nu 284.000 m3 gas op jaarbasis bespaard, evenals ruim 115.000 kWh aan elektriciteit. De gehele investering wordt terugverdiend in een periode van 15 jaar. Wanneer je de huidige energieprijzen meeweegt, pakt het financiële plaatje nog fors gunstiger uit.”
